Batman’daki hava kirliliği aslında çok eskiye dayanan ve çözülmeyen kronik bir sorundur. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın resmî açıklamalarında Batman’daki hava kirliliğinin temel nedenleri olarak; enerji ve petrol endüstrisi tesislerinin (TÜPRAŞ-BOTAŞ gibi) şehir içinde kalması, anız yangınları ve vatandaşa dağıtılan düşük kaliteli kömür kullanımı olduğu belirtiliyor. Gebze Teknik Üniversitesi Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden Doç. Dr. Hakkı Baltacı tarafından Batman’ın hava kalitesiyle ilgili hazırlanan bilimsel görüş raporunda ise, Batman’ın 2006 ile 2020 yılları arası için yapılan analiz sonuçları inceleniyor ve yılın yarısında kirletici PM10 değerlerinin eşik değerini aştığı ve kış aylarında ise kükürtdioksit değerlerinin de çok fazla olduğu ifade ediliyor.

Kısacası Batmanlılar aslında uzun yıllardır bu kirli havayı soluyor, petrol ve kömür kokusundan camlarını bile açamıyor. Batman’daki insan sağlığını bu ölçüde tehlikeye atan hava kirliliği, insan eliyle yapılıyor ve aslında tamamı önlenebilir ve öngörülebilir nedenlerden kaynaklanıyor. Otoriteler bu konuda hiçbir denetimde bulunmadığı gibi gerekli önlemleri de almıyor. Temiz Hava Benim Hakkım davası işte bu denetimsizliğe karşı açılıyor.

Havanın yoğun olarak kirli olduğu dönemlerde Abdülbari Koç, nefes almakta zorlanıyor ve ağrılı krizler yaşıyor. Yaşadığı krizler bazen birkaç saat, bazen günlerce bazen de haftalarca devam ediyor. Bu sebepten yılın büyük bir bölümünü kendi evinde cam açmadan oturarak ya da hastanede geçiriyor. Bu sebepten doğup büyüdüğü şehirde daha sağlıklı şekilde yaşayabilmesinin yollarını arıyor. 15 yılı aşkın süre boyunca anayasal dilekçe hakkını kullanarak havanın temizlenmesi için 100’e yakın başvuru yapıyor. Ancak hiçbir sonuç alamıyor…

Sorumlu idareler, yegâne gayesi temiz hava solumak olan Koç’un tüm başvurularını ya yanıtsız bırakıyor ya da “ilgileniyoruz”, “bakıyoruz” gibi yanıtlarla geçiştirdiği gibi caydırma amacıyla Abdülbari Koç hakkında savcılığa şikâyette bulunuyor. Kendisine usulüne uygun şekilde tebligat dahi yapılmaksızın hakkında yakalama emri çıkarılarak kolluk gücüyle ifadeye götürülmeye çalışıldığı sırada Koç, yaşadığı stres nedeniyle kriz geçiriyor.

Ömrünün neredeyse yarısını ilgili idarelere sorumluluklarını hatırlatmak için sesini duyurmaya çabalamakla geçiren Koç, sonunda mücadelesini mahkemeye taşıyor.

İşte bu dava tek gayesi acı çekmeden temiz bir nefes almak olan Abdülbari Koç’un, Batman İli Valiliği ve Batman Belediyesi Başkanlığı’na açtığı 1 liralık tazminat davasıdır.

Ve aslında bu dava aslında hepimizin davasıdır… Çünkü Abdülbari Koç, 1 TL’lik sembolik rakamla açtığı dava ile aslında tüm dünyanın temiz hava hakkını savunur.

Düşük hava kalitesi yalnızca orak hücreli anemi ya da astım hastaları değil, nefes alan her canlı için bir tehdit oluşturur.

Bu dava ile elde edilmek istenen, sanayi tesislerinde gerekli denetimlerin yapılması, temiz hava eylem planlarının uygulanması ve kirlilik kaynaklarının tespit edilerek etkin önlemlerin alınmasını, kısaca devletin havayı temiz tutma yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlamaktır.

Davanın kabul edilmesi ve Koç’un davayı kazanması Türkiye’de yeni bir sürecin başlamasına ön ayak olabilir.

Dava yalnız Türkiye için değil, küresel ölçekte benzer olaylar için de emsal teşkil edebilir ve iklim mücadelesinde devletin rolü ve sorumluluğu bakımdan da son derece önemli bir örnek oluşturabilir.

Tek geçim kaynağı aylık 900 TL engelli maaşı olan ve yüzde 90 oranında engelli raporu olan Abdülbari Koç bugün 44 yaşında. Orak hücreli anemi hastalarının iyi bakım şartlarında ortalama yaşam süresi maalesef 45 yıl.

Abdülbari Koç belki de temiz hava hakkı için açtığı davanın sonucunu göremeyecek. Ama son nefesine kadar herkes için temiz hava hakkını savunarak, Türkiye’de ve dünyada çok şey değişecek…

Güleryüz & Partners Avukatlık Bürosu tarafından gönüllü -pro bono- olarak üstlenilen ve bir yıl boyunca titizlikle hazırlanan dava dilekçesinin tüm detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.